მსოფლიო

დიდი მარხვის მეოთხე შვიდეული და წმ.იოანე ოქროპირი ღვინისა და მემთვრალეობის შესახებ

ღვინო თავისთავად ცუდი არ არის, მისი ბოროტად გამოყენებაა ცუდი. მომაკვდინებელი ვნებები რომ ღვინისგან არ იშვება, არამედ დაცემული ნებისგან მომდინარეობს და ღვინისგან მოტანილ სიკეთეს რომ მისი უზომოდ მოხმარება წაახდენს, ამას წმიდა წერილი გვიჩვენებს, სადაც საუბარია, რომ ადამიანმა ღვინის მოხმარება მხოლოდ წარღვნის შემდეგ დაიწყო, რათა იცოდე, ადამიანური ბუნება უკიდურეს გარყვნილებას ღვინის მოხმარებამდე დიდი ხნით ადრე მიეცა და უამრავი ცოდვა მაშინ ჩაიდინა, როდესაც ღვინო არ არსებობდა. ამგვარად, როდესაც ღვინის სმას იხილავ, მთელ ბოროტებას ღვინოს ნუკი დააბრალებ, არამედ წამხდარ და უსჯულოებისადმი მიდრეკილ ნებას მიაწერე. მეორე მხრივ, იმაზე იზრახე, ადამიანო, რა შემთხვევაშია სასარგებლო ღვინის მოხმარება და შეძრწუნდი. მისი მეოხებით ჩვენი გამოხსნის მადლმოსილი საიდუმლო აღესრულება. ურიგო საქმე არის არა ღვინო, არამედ მემთვრალეობა. მას შეუძლია გრძნობები მოაუძლუროს და გონება დაბინდოს. თავი შევიკავოთ მემთვრალეობისაგან; არ ვამბობ: ღვინისაგან, არამედ მემთვრალეობისაგან. მემთვრალეობა ღვინის სმით არ იშვება, რამეთუ ღვინო ღმრთის ქმნილებაა, ხოლო ღმრთის ქმნილება ცუდს არაფერს მოგვწევს - მემთვრალეობას წამხდარი ნება შობს. ისმინე, რას ამბობს წმიდა მოციქული პავლე: „ნუ დაითვრებით ღვინითა, რომლითა არს სიბილწე“ (ეფ. 5,18). საოცრად მოკლე გამონათქვამით გაკიცხა მან მემთვრალეობა. რას ნიშნავს ეს სიტყვები? ბილწს ჩვენ იმ ახალგაზრდებს ვუწოდებთ, რომლებმაც მამებისგან მიღებული მემკვიდრეობა ერთბაშად გაფლანგეს, არც კი დაფიქრებულან ვის და როდის აძლევდნენ, სამოსსაც, ოქროსაც, ვერცხლსაც მეძავებთან და გარყვნილ ადამიანებთან განუკითხავად ფანტავენ. ასეთია მემთვრალეობა: მემთვრალეთა გონებას ეუფლება, როგორც გარყვნილ ყრმას, დაიპყრობს და მათი განსჯის უნარს აიძულებს აზრები განურჩევლად და გაუფრთხილებლად დახარჯოს. მთვრალმა არ იცის რა თქვას და რა არა, პირი მუდამ მოღებული აქვს. ბაგეზე არც კლიტე აქვს, არც კარი. მთვრალ ადამიანს არ შეუძლია გონივრულად ილაპარაკოს, გონებრივ საუნჯეს ვერ უფრთხილდება, ვერ ხვდება რა დაფაროს და რა დახარჯოს, ყველაფერს ფლანგავს და აფრქვევს. მემთვრალეობა ნებაყოფლობითი სიშმაგეა, გონების გაუკუღმართებაა. მემთვრალეობა უბედურებაა, რომელიც სიცილს იმსახურებს. ავადმყოფობაა, რომელიც სიცილის საგანი ხდება, ნებაყოფლობითი ეშმაკეულობაა; ის შეშლილობაზე ბევრად უარესია. გსურს იცოდე, მემთვრალე ეშმაკეულზე უარესი რითია? ეშმაკეული ყველას გვეცოდება, ამას კი ზურგს ვაქცევთ; იმას ვუთანაგრძნობთ, ამაზე კი ვრისხდებით და ვბრაზობთ. რატომ? იმიტომ, რომ ის ავად არის უბედურებით, ეს კი დაუდევრობით; იმას მტრის ბოროტგანზრახვით დაემართა, ამას კი წამხდარი აზროვნებით; მაგრამ მემთვრალეს იგივე ემართება, რაც ეშმაკეულს. ისევე ტრიალებს, მასავით ხელდება, ვარდება, თვალები ერევა, ქანაობს, მიწაზე დავარდნილს დუჟი სდის, უწმინდურებას ანთხევს, პირი აუტანელი სიმყრალით ევსება. ასეთი ადამიანი არც მეგობრებისთვის არის სასიამოვნო, მტრებისთვისაც სასაცილოა, საძულველია მსახურთათვის, საზიზღარია ცოლისათვის, აუტანელია ყველასთვის და თვით პირუტყვზე უარესია. უტყვი ცხოველები იქამდე სვამენ, ვიდრე წყურვილს გრძნობენ და სურვილს მოთხოვნილებით საზღვრავენ. ეს კი თავშეუკავებლობით ნდომას მოთხოვნილებას აჭარბებს და პირუტყვზე უფრო უგუნური ხდება. განსაკუთრებით მძიმე ის არის, რომ ეს სნეულება, რომელიც ამდენ მანკიერებას და უბედურებას შობს, ცოდვად არც მიიჩნევა, სუფრასთან ამ უხამსობაში შეჯიბრსა და ასპარეზობას მართავენ და მწვავედ კამათბენ იმაზე, ვინ უფრო მეტად შეირცხვენს თავს, ვინ გამოიწვევს სიცილს, ვინ მოაუძლურებს ნერვებს და ძალებს, ვინ უფრო მეტად შეურაცხყოფს ჩვენს საერთო მეუფეს (ღმერთს). ამ დროს დემონთა ასპარეზობისა და შეჯიბრის ხილვაა შესაძლებელი. მთვრალი მკვდარზე უფრო საცოდავია. ის უგრძნობლად წევს და არც სიკეთის და არც ავის ქმნა არ შეუძლია. ამას კი ბოროტების ჩადენა შეუძლია, სული თავისივე სხეულში გამოუმწყვდევია, როგორც სამარხში და მკვდარი სხეული დააქვს. ხედავ, ეშმაკეულზე რამდენად საცოდავია, მკვდარზე რამდენად უგრძნობელია? გსურთ, კიდევ ძალიან მნიშვნელოვანი და საზარელი რამ გითხრათ? მემთვრალე ადამიანი ცათა სასუფეველში ვერ შევა. ვინ ამბობს ამას? პავლე. „ნუ სცთებით: არცა მეძავთა, არცა კერპთმსახურთა, არცა მემრუშეთა, არცა ჩუკენთა, არცა მამათმავალთა, არცა ანგჰართა, არცა მპარავთა, არცა მომთვრალეთა, არცა მაგინებელთა, არცა მტაცებელთა სასუფეველი ღმრთისა ვერ დაიმკვიდრონ“ (1 კორ. 6,9,10). გესმის, როგორ დასში მიუჩინა მას ადგილი? გარყვნილებთან, მეძავებთან, კერპთმსახურებთან, მრუშებთან, მგმობელებთან, ვერცხლისმოყვარეებთან და მპარავებთან. ნუთუ მემთვრალე და გარყვნილი ერთი და იგივეა? იტყვი შენ. ნუთუ მემთვრალე და კერპთმსახური ერთი და იგივეა? ადამიანო, ამას ნუ მეუბნები. მე შენ საღმრთო მცნებები ამოგიკითხე; ამიტომ პასუხს მე ნუ მთხოვ, პავლეს ჰკითხე და ის გიპასუხებს. მე არ ვიცი სასჯელს მათთან ერთად მიეცემა თუ არა, მაგრამ მას ცათა სასუფეველი კერპთმსახურის მსგავსად რომ მოეღება, სრული ძალისხმევით შემიძლია ვამტკიცო. ხოლო თუ ეს უეჭველია, მაშინ იმისათვის, თუ რამდენად დიდია ამ ცოდვის საზომი ანგარიშს რატომღა მთხოვ? თუკი ის კარს მიღმა დარჩება, სასუფეველი მიეღება, ხსნას ვერ მიემთხვევა და მარადიულ სატანჯველში წარიგზავნება, ცოდვის საზომს, წონასა და ხარისხს რაღას დაეძებ? ჭეშმარიტად, საყვარელნო, უმძიმესი და წარმწყმედელი საქმეა - მემთვრალეობა. ვერცერთი მემთვრალე საღმრთო სიტყვის მიმართ კეთილგანწყობას ვერ შეიგრძნობს. „ნუ დაითვრებით ღვინითა, რომლითა არს სიბილწე; არამედ აღივსენით სულითა“ (ეფ. 5,18). აი, მშვენიერი სათრობელი: გული სული წმიდით აღივსეთ, რათა მემთვრალეობით არ აღივსოს; გონება და აზრები უწინარეს ამით აღივსეთ, რათა იმ ურიცხვმა ვნებამ მასში ადგილი ვერ ჰპოვოს. პავლემ ამიტომ არ თქვა: აზიარეთ სულიწმიდას, არამედ: „აღივსენით სულითა“. გულის თასი სულიწმიდით პირამდე აღავსე, რათა ეშმაკმა მასში ვერაფრის ჩადება ვეღარ შეძლოს, რამეთუ საჭიროა სულიწმიდას არა უბრალოდ ეზიარო, არამედ აღივსო სულით, „ფსალმუნითა, გალობითა და შესხმითა სულიერითა“ (ეფ. 5,19). ჩვენ გვაქვს შესანიშნავი თასი თრობისათვის. რომელი? ის თავშეკვაებას წარმოშობს და არა უძლურებას. თასი სულიერი, მაცხოვნებელი, უფლის წმიდა სისხლით ავსებული. ის მემთვრალეობას არ იწვევს, არ აუძლურებს; ძალებს არ ფიტავს, პირიქით, ძალებით აღავსებს, ნერვებს აძლიერებს, სიმხნევს მატებს. ანგელოზები ეკრძალვიან, ეშმაკები მის წინაშე ძრწიან, ადამიანები პატივით ეპყრობიან, მეუფის სიყვარულის საგანია.